Inbreng SGP algemene Beschouwingen

De commissievergadering van 6 oktober stond in het teken van de Algemene Beschouwingen, de bespreking van de begroting voor volgend jaar en de aanstaande bezuinigingsopgave. Hieronder onze inbreng.

Algemene Beschouwingen

Het jaar 2020 is her en der al het coronajaar genoemd. En op basis van de huidige situatie kan het niet anders of corona zal ons ook in het jaar 2021 volop bezig houden. Een vooruitblik op het jaar 2021 staat dan ook vooral in het teken van corona. Corona heeft diep ingegrepen in de wereld, ons land,  onze maatschappij, onze familie- en vriendenkring en ons leven. Het lijkt wel of alles anders is geworden en kunnen het eigenlijk niet begrijpen: zo’n relatief klein virusdeeltje dat de hele wereld raakt en zoveel schijnbare zekerheden doet wankelen.

We verlangen met elkaar weer naar normaal, naar een situatie die we gewoon vonden, maar die met de kennis van nu dus helemaal niet vanzelfsprekend was. Of komt normaal nooit meer terug en wordt het een nieuw normaal?

Wat heeft deze coronapandemie ons persoonlijk en als samenleving te zeggen? Wat kunnen, wat moeten we hiervan leren? Zijn er dingen die we anders moeten gaan doen? Vragen die ons als SGP-fractie bezighouden en u wellicht ook.

Voorzitter, corona raakt ons allemaal. Zij het op verschillende manieren. De een verloor een geliefde, de ander ziet z’n horecazaak richting een faillissement glijden, scholieren die geen examen kunnen doen, daar een bruiloft die niet kon doorgaan, hier een zzp’er die z’n opdrachten in de evenementenbranche kwijt is, iemand die na corona al maanden tobt met z’n gezondheid, studenten en thuiswerkers die (bijna) alles digitaal moeten doen, de vliegvakantie moest worden geannuleerd, enzovoort en enzovoort. Het is gewoon voor iedereen ontzettend moeilijk. En ondanks alle (nu weer strenger geworden) maatregelen zien we de afgelopen weken en dagen dat we het virus er niet onder krijgen. Misschien zijn er nog strengere maatregelen nodig? Voorzitter, het loopt ons mensen uit de hand. Maar voor ons als christenen is het een troost dat het God niet uit de hand loopt. Wat de toekomst ons ook brengt.

De afgelopen maart door het college en het crisisteam genomen besluiten over de zondagsopenstelling van de supermarkten hebben ons als fractie diep geraakt. De kerken nagenoeg dicht, de supermarkten open…. Twee supermarkten hebben de ontheffing die tot 1 juni was afgegeven helemaal niet gebruikt. De twee andere supermarkten hielden vanaf begin april de deuren op zondag ook gewoon weer dicht. Voorzitter, dat heeft ons zeer verwonderd, daarin zien we iets van de kracht van de Woudenbergse gemeenschap. En dat geeft ons hoop.

Als slot in mijn algemene deel wil ik nog even met jullie naar onszelf kijken. Want een punt van zorg is de toenemende polarisatie in de Woudenbergse politiek. Wat hebben we de afgelopen tijd uitgestraald naar de burgers? Het is goed dat er verschillende meningen zijn in deze gemeenteraad, we zijn immers een democratisch gekozen raad. Maar laten we in 2021 (en natuurlijk eerder ook al) op een waardige manier politiek bedrijven. Wij hopen op meer gemeenschapszin, want daar is de Woudenbergse gemeenschap goed mee.

Begroting

Toen we als fractie voor het eerst de Kaderbrief bespraken, waren we als snel bevreesd voor een OZB verhoging. Want een fors negatief saldo en bezuinigen via een dialoog die pas voor 2022 wat op kan leveren. In de beantwoording van de technische vragen en de bespreking in de commissie werd tot onze opluchting echt een duidelijke volgorde afgesproken: 1 meer geld van het Rijk, 2 bezuinigingen en pas 3 een verhoging van de belastingen. Daar waren we blij mee. En wij als SGP-fractie staan nog steeds op die lijn. Als stap 1 gelet op de TK verkiezingen in maart nog volop perspectief kan bieden en voor stap 2 een forse opgave en aanpak wordt neergelegd, moeten we nu al stap 3 nemen? Wat de SGP-fractie betreft is die noodzaak nog niet gebleken.

Ja we hebben een groot financieel probleem, voor 2021 is er een enorm tekort en de financiën moeten we zeker weer terug op orde brengen. Maar als er volgend jaar beweging is vanuit het Rijk, als de bezuinigingsopgave op de programma’s 1 en 5 wordt gehaald, en als er ook nog aanvullend bezuinigingsperspectief is op de programma’s 2, 3 en 4 is het dan nog nodig? En in deze omvang van 8,5%? En daar komt nog bij dat wij ons als SGP-fractie afvragen of we het gezien de perikelen in de belastingadministratie wel kunnen maken de OZB zoveel te verhogen. Is het ook wat dat betreft niet beter om eerst maar eens te kijken of we alles op 1 januari 2021 op orde hebben?

De in de raad afgesproken lijn om de bezuinigingsdialoog te verbreden tot alle programma’s wordt nu door het college losgelaten. De programma’s 2, 3 en 4 blijven nog even buiten schot. Vanuit de technische rapportage is wel duidelijk geworden dat daar wel minder te halen is dan in programma 1. Maar waarom nu al de OZB verhogen en het bezuinigingsperspectief in die drie programma’s voor nu negeren?

We hebben als gemeente de komende jaren grote opgaven en uitdagingen op het gebied van ruimte, wonen en ondernemen:

·        -een forse woningbouwopgave (sociale huur, goedkope koop en vrije sector) die gerealiseerd zal moeten worden in lopende en nieuw op te pakken projecten;

·        -het realiseren van een nieuw bedrijventerrein (van minimaal 5 ha.) voor een vitaal en toekomstgericht Woudenberg;

·        -het verder werken aan de verbetering van ons dorpscentrum.

Grote ambities die wat de SGP betreft voortvarend opgepakt moeten worden. In dit kader een vraag aan het college: heeft de huidige financiële situatie van de gemeente impact op deze ambities?

Bij de Kaderbrief 2021 hebben we als SGP-fractie al duidelijk aangegeven dat een greep uit de reserve grondbedrijf wat ons betreft juist gezien al deze ruimtelijke ambities zeer ongewenst is. Het college stelt ondanks het negatieve ambtelijke advies toch voor € 400.000 uit deze reserve te halen. Wij staan op het standpunt geen greep uit deze reserve te doen en gaan ons de komende weken beraden op een voorstel om dit geheel of gedeeltelijk te voorkomen.

Voor wat betreft het centrumplan lezen we dat het college een € 200.000 hoge opbrengst uit het Julianaplein wil inzetten voor het centrumplan. Wanneer en op welke wijze wordt dit ter besluitvorming aan de raad voorgelegd?

Voorzitter, ik moet afronden. Binnen de afgesproken spreektijd kon ik helaas niet alle onderwerpen aan de orde stellen. Maar gelukkig staat er volgende week nog een commissievergadering over de Begroting op de planning…

Bezuinigingsdialoog

Als SGP-fractie beseffen we dat er een uitdagende opgave voor ons ligt als het gaat om de bezuinigingsopgave. Ook realiseren we ons dat dit veel vraagt van de gemeentelijke organisatie en dat het de organisatie ook heel direct raakt. Het gaat over de invulling van hun werk, dat wellicht in de toekomst kan veranderen, in welk opzicht dan ook. Daarom willen we heel zorgvuldig omgaan met deze materie. Tegelijkertijd zullen we wel heel veel ter discussie moeten stellen, omdat het anders sowieso niet gaat lukken om de opgave te halen.

Zowel als het gaat om het gesprek met de gemeentelijke organisatie als met de maatschappelijke organisatie die betrokken zijn kan het voelen als of we ‘Met de kalkoen over de kerst praten!

Ik wil nu op twee zaken nader ingaan:

-De opgave
-De aanpak

En aangezien ons overleg vanavond vooral beeldvormend bedoeld, zal ik vooral veel vragen stellen.

Opgave
Uit de stukken blijkt dat de totale bezuinigingsopgave momenteel 1,9 miljoen bedraagt, en dat we voor programma 1 beginnen met 720 k, (vergelijkbaar met het tekort op Jeugd en WMO), maar dat dit zal oplopen tot 1,5 miljoen. De resterende 4 ton zal in de overige programma’s gevonden moeten worden.

Vraag
Mijn eerste vraag is de volgende: als we nu aan de slag gaan met de bezuinigingsopgave van 720k, hoe gaan we dan de rest van de 1,5 miljoen in dit programma opsporen?
Denkt de wethouder dat we in staat zullen blijken op deze wijze de bezuinigingsopgave te realiseren?
In de begroting van programma 1 is circa 6 miljoen beperkt beinvloedbaar en ca 9 ton beinvloedbaar. Dat is laatste is net genoeg voor 720 en veel te weinig voor 1,5 miljoen. Dus als we de opgave echt willen realiseren zal er ook gekeken moeten worden naar de beperkt beinvloedbare kosten, die voor een deel ook kunnen zitten in de omvang van het ambtelijk apparaat of uitvoerende organisaties.

In het raadsvoorstel is voorgesteld om een aantal kaders mee te geven aan de expertgroepen. Deze kaders zijn echter anders dan in de motie van de raad van 2 juli.

Waarom zijn de door de raad opgedragen uitgangspunten bij de motie van 2 juli niet opgenomen? Met name het volgende
De opdracht om met dat de opbrengst van de bezuinigigingsdialoog hoger moet zijn dan de opgaven, zodat de raad nog keuzes kan maken
Waarom is aan de kaders toegevoegd dat de omvang van het ambtelijke apparaat geen onderdeel is van de dialoog… Dit kan toch immers samenhangen met de voorstellen. (Bijvoorbeeld reorganisatie cooperatie, 1,6 miljoen?)
Woudenberg heeft een in Nederland een gemiddelde bezetting, tenminste vergelijkbaar met gemeenten van gelijke omvang. Dus we gaan er niet van uit dat er heel veel extra te winnen in de personele bezetting. Toch kan er een samenhang zijn tussen ingrepen en de bijbehorende personele bezetting. Sterker nog dit kan zelfs de grootste bijdrage voor de bezuinigingen betekenen. Daarom lijkt het ons verstandig om dit juist wel mee te nemen, teneinde de goede keuzes te kunnen maken. Wij begrijpen ook dat bezuiniging in programma 5 vooruitlopen op de bezuininigen in de programma’s 1 tm 4.

Onze vraag is:
Wat is de reden dat u de bezuinigingen en de mogelijke besparingen op de bijbehorende capaciteit apart van elkaar aanpakt?

De aanpak
Hoewel de opgave groot is en de beinvloedbare kosten beperkt, stelt u voor om met expertgroepen de mogelijke bezuinigingen op te halen. Wij vragen ons af of dit mogelijk zal blijken.

Als gemeente hebben we goede ervaring opgedaan in 2013, maar we realiseren ons dat de huidige opgave veel groter is en dat het daarom waarschijnlijk ook om extra inzet vraagt. De kaasschaaf methode zal niet voldoende zijn, we zullen echte keuzes moeten maken. De vraag is of de huidige aanpak, die voor een deel voortkomt uit de aanpak van 2013, voldoende zal zijn. Wellicht is de inzet van externe professionals nodig om daadwerkelijk in staat te zijn om voldoende naar boven te halen.

Vragen
1. Wij vragen ons af of er binnen de gemeentelijke organisatie voldoende capaciteit en kwaliteit aanwezig is om dit proces te begeleiden, of is externe ondersteuning nodig?
De expertgroepen bestaan minimaal uit 20 en maximaal uit 35 personen.
2. Hoe wordt rekening gehouden met de beperkingen vanwege corona, waar we zeer waarschijnlijk mee te maken krijgen in de geplande periode
3. Hoeveel expertgroepen worden er voorzien en om welke thema’s zal het gaan?

In het raadsvoorstel lees ik bij beoogd effect: ‘Bijdragen aan het in balans brengen van de begroting middels het maximaal aanwakkeren van de transformatie in het sociaal domein.’

U geeft hier niet alleen het effect weer, maar ook de wijze waarop (middel). Betekent dit dat we binnen programma 1 ons vooral richten op het sociaal domein en minder op de overige thema’s? Zouden we dit voor het maximale effect niet weg moeten laten?

Tot slot wens ik het college, ambtenaren en mede-raadsleden namens de SGP-fractie Gods zegen toe bij het werk ten dienste van de inwoners van Woudendenberg