De verkiezingen voor de Tweede Kamer staan alweer voor de deur. Daardoor zouden we bijna vergeten dat we nog maar een half jaar geleden onze stem uitbrachten voor de Provinciale Staten. Hoe gaat het eigenlijk in ons Utrechtse provinciehuis? Waar kunnen we voor het antwoord op deze vraag beter terecht dan bij de fractievoorzitter van de SGP. Op bezoek bij… Bertrick van den Dikkenberg.

^{Datum: november 2023}

De verkiezingen zijn alweer ruim een half jaar geleden. Wat is er allemaal gebeurd in de tussentijd?

Na de verkiezingen zijn we gestart met onderhandelen om tot een coalitie te komen. BBB heeft eerst 2 goede pogingen gehad. Op advies van de informateur was de eerste poging samen met GroenLinks (allebei goed voor 7 zetels van de 49). Dat is helaas niet gelukt. De tweede poging was met een andere informateur. Die bleek niet altijd even tactisch. Zo werd naar ons als SGP gecommuniceerd: als jullie afstand nemen van jullie standpunten omtrent abortus, euthanasie en homohuwelijk, dan zijn jullie welkom aan de onderhandelingstafel. Dat was vrij ontactisch, en dat deed ze breder. Daar heeft ze veel goodwill in de Staten weggegooid. Het is een beetje alsof je tegen GroenLinks zegt: als jullie afstand doet van je standpunten omtrent klimaat kunnen we praten.

Wat adviseerde deze informateur uiteindelijk voor college?

Het advies luidde uiteindelijk: ga als BBB over rechts met CU erbij. Daar trok de CU helaas de stekker uit, omdat naar hun zeggen: ‘het initiatief bij GroenLinks lag’. Toen stond BBB buitenspel.

GroenLinks is toen met de VVD gaan praten. VVD heeft samen met het CDA best wel hard voor ons als SGP geknokt, en we hebben ook aan het begin van de gesprekken wel aan tafel gezeten. Maar toen bleek al snel dat GroenLinks niet met de SGP wilde samenwerken vanwege de Nashville-verklaring en standpunten over homoseksualiteit, abortus en euthanasie.

Hoe relevant zijn die standpunten van de SGP in de Provinciale Staten?

Nauwelijks. Als er al iets langskomt dat verband houd met deze kwesties dan kan je binnen het college altijd nog stemmen op basis van gewetensvrijheid.

Heb je dat toen ook benoemd in de gesprekken? 

Jazeker! In de gesprekken met de informateurs. De VVD-informateur beaamde dat ook direct, maar de informateur van GroenLinks knikte en glimlachte vriendelijk. Daarna zijn we niet meer uitgenodigd voor een gesprek… Later werd nog gezegd dat we in de vorige periode tegen -voor hun- belangrijke moties gestemd zouden hebben. Nu is dat helemaal niet gek, want toen zaten we in de oppositie. Als je in een coalitie zit probeer je tot elkaar te komen in een coalitieakkoord. Dan liggen die verhoudingen heel anders dan wanneer je in de oppositie zit en op alles je eigen koers kunt varen.

Wat is uiteindelijk de coalitie geworden?

We hebben nu een coalitie van GroenLinks, VVD, CDA, PvdA en D66. Het college is midden augustus geïnstalleerd. Als je naar de partijen in de coalitie kijkt hebben VVD en CU eigenlijk stuivertje gewisseld. De CU had er overigens wel moeite mee dat ze niet in het college zitten. Dat lieten ze zien door -letterlijk-  een meloen mee te brengen naar het duidingsdebat (verwijzing naar oud-CU-kamerlid Eppo Bruins, die de afschaffing van de dividendbelasting een ‘hele meloen om te slikken’ noemde)

Hoe loopt zo’n proces van coalitievorming op de achtergrond?

De VVD wilde eigenlijk de SGP erbij. De linkse partijen (die dus allemaal ook in het vorige college zaten) hielden allemaal vast aan de CU, maar de VVD voelde er niet voor om als enige bij het bestaande college aan te sluiten. De conclusie was: ‘dan allebei niet’, dus nu zitten de SGP en CU beiden in de oppositie. De VVD heeft zich behoorlijk voor ons ingezet. Ze kwamen met een heel document over het aantal SGP-wethouders in de provincie, het aantal SGP-zetels in de gemeentes en de spreiding daarvan over de provincie. Heel goed onderbouwd!

[Bertrick schiet overeind] ‘Ik ben trouwens groot voorstander van dualisme. Je ziet heel vaak dat partijen die in het college zitten heel tam zijn in hun kritiek op het college. Dat is nooit goed. Ik had onlangs nog twee Woudenbergse wethouders op bezoek. Van hen begreep ik dat de coalitiepartijen in Woudenberg gedurig feller zijn dan de oppositiepartijen. Dat vind ik mooi! Als bestuurder blijf je dan scherp.’

Waar ga jij de komende periode bovenop zitten in de Provinciale Staten?

Wat ik heel belangrijk vind is dat we goed nadenken over welke problemen we willen oplossen en niet zomaar in een generiek maatregelenpakket van de landelijke overheid stappen. We moeten ook goed onderbouwd opereren. Ook als je kijkt naar de ‘verbouwing van het platteland’, dan stapt de provincie vaak veel te snel in. Je moet niet alleen kijken naar wat van bovenaf opgelegd wordt. Maar als het bijvoorbeeld gaat over problematiek met natuurgebieden, dan moet je kijken: wat heeft zo’n specifiek gebied nodig. En vooral: met draagvlak. Uitleggen wat je doet.

En als we ons even toespitsen op Woudenberg

Wat betreft de rondweg worden er wel dingen gedaan om wat aan de doorstroming te doen. De turbo-rotonde bij de Esso komt er bijvoorbeeld. Daar gaat 2025 de schep in de grond.

Hoe weten we of zo’n turborotonde de doorstroming echt bevorderd? Op basis van andere gevallen in de provincie?

Nee puur op basis van modellen. Als we bijvoorbeeld kijken naar vergelijkbare rotondes in Veenendaal, dan zeggen ze daar: ‘rotondes eruit, verkeersregelinstallatie erin’. Maar zulke situaties zijn moeilijk met elkaar te vergelijken.

En wanneer kunnen we die rotonde verwachten/hoe gaat het eruit zien?

Ik moet even opzoeken hoe het er precies uit komt te zien, want dit deed Frans Hazeleger altijd. De N224 was toch een beetje ‘zijn kindje’. Door de aanwezigheid van Frans heeft dit project altijd in de aandacht gestaan in het provinciehuis. Die bestuurlijke connectie met Woudenberg ligt er overigens nog steeds hoor, nu Henk-Jan Molenaar wethouder is in Woudenberg. Dat is ook het voordeel van een partij die in alle bestuurslagen zit (landelijk, provincie, plaatselijk enz.). Je hebt heel snel en makkelijk contact met elkaar en zo kan je best veel gedaan krijgen.

‘Ah, gevonden’. Er komt dus een turborotonde met fietstunnel. Daarnaast wordt ook een busbaan aangelegd zodat bussen langs eventuele file op kunnen. En dat scheelt natuurlijk in het aantal voertuigen over de hoofdbaan.

Zie je nog iets terug van de provinciale speerpunten van de SGP in de pannen?

Zeker. ‘Vlot verplaatsen’ bijvoorbeeld. De focus lag afgelopen periode behoorlijk op OV en fietsen, maar deze periode gaan ze ook weer goed naar de auto kijken. Iets wat wij ook heel belangrijk vinden. Daarbij heb ik aangegeven dat we graag boeren wat meer vrijheid geven op hun eigen erf. Bijvoorbeeld: als er een agrariër stopt met boeren, mag hij verder heel weinig op zijn eigen erf. Nu krijgt hij alleen te horen: ‘je mag niet verstedelijken’, maar als het aan ons ligt krijgt een boer veel meer vrijheid om bijvoorbeeld wat meer met bedrijven op zijn erf te doen. Dat moet dan natuurlijk wel goed geregeld worden, maar maak er tenminste beleid op. Op ons aangeven is dat opgenomen in het coalitieakkoord. Dit zijn zo een paar voorbeelden.

Hoe zie je de nieuwe periode voor je, ook gezien de nieuwe samenstelling?

We zetten de lijn van brede samenwerking door. Ik ben wel heel blij met onze twee zetels. Ik heb er echt zin in om me, samen met Kees Vermaat en de fractiemedewerkers, in te zetten voor goed bestuur van de provincie. Zoals ik al eerder zei: duidelijk maken wát je doet, waarom je het doet, en hoe je het doet. Dan creëer je draagvlak, en dan is een oplossing soms zo geboren. Terwijl je, als je allerlei maatregelen gaat opleggen, jaren verder bent voordat je echt aan de slag kunt.

Daar ligt dus wat mij betreft de focus: de daad bij het woord, maar evengoed het woord bij de daad.